Home - Inhoud - Willem (terug) - Chartres (volg.) - Archief - red. FOUT

WEEK 39 no. 8-10 27 sept.

INTERACTIE: Bijdragen voor de COLUMN-ruimte zijn via redactie in te zenden. Graag ondertekening met e-mailadres. Ook een fotootje behoort tot de mogelijkheden. Een sleutelwoord of kopje is handig. Plaatsing kan op zich laten wachten door technische problemen, afwezigheid van de muze, vakantie e.d.

ONDERWERPEN: De columnruimte is vrij. Het kan een persoonlijke oprisping, recensie, mailwisseling, oproep of iets anders zijn. Er geldt in principe een maximum van duizend woorden, maar uitzonderingen zijn mogelijk. Eventueel wordt over de vorm ge-emaild.

Het kabinet Rutte-Verhagen, met gedoogsteun van de PVV, staat er aan te komen. Ondertussen laait de discussie over de vrijheid van meningsuiting versus de vrijheid van godsdienst op. PVV-leider Wilders moet volgende week voorkomen op de beschuldiging van 'haat zaaien'. De discussie is zo fel dat ze al snel neigt naar polarisatie. Het is al gauw: voor of tegen. Maar waar gaat ze over? Enkele dagen geleden maakte ik een spandoekje (26 september), met als tekst: LIEVER POLITIEK CORRECT DAN FOUT! Mijn inspiratie was het interview van Knevel en Van den Brink van 10 juni met Umberto Tan over 'de multiculturele afgrond' waartoe Tan volgens Wilders en zijn PVV behoort. Het optreden van Tan was voor mij een eyeopener. Ik voelde me daardoor als het ware gerechtigd tot het gebruik van de term 'fout'. Maar ook Tan heeft natuurlijk niet het laatste woord. Hier volgt een poging tot verdere reflectie.

'FOUT' Door Hans Grimm ‘Je begaat een doodzonde. Je mag er WO-II niet bijhalen. Daarmee zet je jezelf in de discussie buitenspel.’ Ik hoor het commentaar al. Maar hoe lang kan je je mond houden. En hoe balanceer je over de wankele planken die resteren van de solide bruggen die ooit over de afgronden van racisme en xenofobie lagen. ‘Fout’ doet denken aan ‘collaboratie in WO-II', aan 'communisme en fascisme (NSB) in de jaren dertig', maar ook –minder sterk- aan ‘verkeerd’, ‘onjuist’, ‘afglijden naar de verkeerde kant’. Het kan simpel duiden op een groeiend besef dat de koers verlegd moet worden. Mijn ‘fout’ is gebaseerd op een mix van bovengenoemde associaties. En ja: het is beeldspraak en je kunt met een beeld te ver doorschieten of er volledig naast zitten. Dan krijg je een manke metafoor die zich tegen je keert. Maar er zitten fundamenteel ethische aspecten aan het integratiedebat die te maken hebben met oorlog en vrede, leven en dood, en die dwingen tot krachtige en duidelijke keuzes. Dan is een emotionele toon toegestaan en te billijken. Hoe komt bijvoorbeeld de beëindiging van de bouwstop voor nederzettingen in Palestijns gebied – afgelopen zondagnacht door de regering-Netanyahu besloten terwijl over vrede wordt onderhandeld- aan in de Arabische wereld? Ik kan me voorstellen dat de Palestijnse president Mahmoud Abbas nu uit zijn slof schiet en vloekend de onderhandelingen afblaast (doet ie niet -hij blijft diplomaat en schiet als politiek leider mogelijk opnieuw tekort). Het permanent wegzetten van een bevolkingsgroep op grond van geloof en/of afkomst, het aanhoudend ridiculiseren en demoniseren van heilige geschriften, het met voeten treden van grondrechten als de godsdienstvrijheid, de ‘doel heiligt de middelen’-strategie die aan de basis lijkt te liggen van een politieke beweging die tot dusver weigert zich democratisch te organiseren… dat alles was decennialang in onze contreien, met name sinds WO-II, algemeen zonder meer onacceptabel. De term 'fout' mocht publiekelijk worden vermeden, de onderliggende afkeer en gevoelens waren dezelfde en werden alom gedeeld en gerespecteerd. Daaraan lijkt door toedoen van de huidige CDA- en VVD-leiders een einde te zijn gekomen. Aanvankelijk ging het om een opschuiven in de richting van Pim Fortuyns ‘politieke incorrectheid’, om aanpassingen aan een integratiebeleid dat meer op humanitaire principes dan op de praktijk was gestoeld. Het leek, zeker achteraf, te gaan om een te billijken correctie op verstarring en blindheid bij gevestigde politici. De critici in de probleemwijken hadden recht van spreken en mochten, moesten, gehoord worden. Inmiddels is duidelijk dat Fortuyns pionierswerk in de handen van zijn epigonen en hun medestanders van een ruk naar rechts in een U-bocht is verkeerd. De correctie heeft geleid tot overcompensatie. Nederland lijkt in een tijdmachine te zijn beland en in de achteruit te worden gezet. Inderdaad ‘een onbegaanbare weg’, zoals Ab Klink opmerkte. Ik erken: het is 'not done' over de schreef te gaan met kreten zoals ‘fout’, het is afglijden naar de emotionaliteit en het niveau van je tegenstander. *) Er heersen dan ook een zekere twijfel en onzekerheid aan mijn kant. Ik voel me ongemakkelijk en heb er als het ware onmiddellijk een beetje spijt van; ik wil niet bijdragen aan een wereld waarin de discussie voornamelijk nog bestaat uit geschreeuw. Maar het is verleidelijk, en soms heel hard nodig, je hart te luchten. Bovendien behoort de hyperbool, de stilistische overdrijving, tot de grondrechten van de vrijheid van meningsuiting -het zij de heer Wilders toegegeven. En dan is er nog die andere twijfel. Het is nog maar de vraag of 'fout' wel zo fout is in deze. Soms moet je zaken duidelijk durven benoemen. Feiten zijn feiten, een hetze is een hetze. Het bij herhaling en langdurig over een kam scheren van islam en fascisme, zonder enige poging tot nuancering en relativering, is duidelijk bruggen te ver. Daarmee daag je niet alleen je critici uit zich tot hetzelfde niveau te verlagen, je laadt sterk de verdenking op je schuldig te zijn aan hetgeen je de ander verwijt. De ontkenning van haat zaaien komt dan weinig geloofwaardig meer over. **) *) Ter herinnering: enkele teksten waarmee PVV-leider Wilders de media haalde: 'kopvoddentax'; 'multiculturele afgrond'; 'door de knieën schieten van relschoppers'; 'verbied dat ellendige boek zoals ook Mein Kampf verboden is' (over de Koran); 'een fascistisch boek' (opnieuw de Koran); 'een zieke pedofiel' (de profeet Mohammed); 'een fascistische ideologie' (de islam). En over de gewenste dominantie van de Nederlandse cultuur (verkiezingsprogramma 2006): 'Daarmee bedoel ik wat de Duitsers Leitkultur noemen; andere culturen zijn welkom, maar ik wil niet in een land wonen waar een stad of een wijk in meerderheid islamitisch is; ik heb een broertje dood aan cultuurrelativisme; we moeten niet doen alsof de waarden van andere culturen net zo goed zijn als de onze.' Meer van dit fraais valt te vinden in de aanklacht tegen Wilders. Zie bijvoorbeeld uit het NRC-dossier: aanklacht Wilders. **) De toon van de discussie doet on-Nederlands aan. Ze lijkt meer thuis in het explosieve Midden-Oosten. Wellicht speelt een rol dat Wilders' wereldbeeld in hoge mate lijkt te worden bepaald door zijn warme relatie met Israël, waar hij in zijn jeugd enige jaren woonde en dat hij sindsdien tientallen keren bezocht. Hij zou gelden als een bewonderaar van de Israëlische oud-premier Ariel Sharon (bron Wikipedia), die direct of indirect verantwoordelijk wordt gehouden voor de slachtingen in Sabra en Chatila in 1982. In hoeverre dat wereldbeeld samenvalt met dat van joodse kolonisten op de Westoever is natuurlijk moeilijk te zeggen, maar als zijn visie aansluit bij die van de rechtervleugel in de Israëlische politiek geeft dat voor een Nederlandse politicus te denken. Gezien Wilders' ambities op het internationale vlak, zijn strijd tegen 'de ideologie van het islamitisch barbarisme', lijkt het in ieder geval zaak voor de oppositie niet alleen het immigratiebeleid maar ook het buitenlandbeleid van het toekomstige kabinet scherp in de gaten te houden. Wilders' idee van een tweestatenoplossing wijkt wel heel sterk af van wat daarover dusver in Europa te berde is gebracht. De Engelstalige versie van de Wilders-pagina op Wikipedia geeft het volgende: 'Following the Dutch general election, 2010, in which the PVV were the third biggest party, Wilders said Jordan should be renamed Palestine. The Jordanian government responded saying Wilders' speech was reminiscent of the Israeli right wing. His speech said "Jordan is Palestine. Changing its name to Palestine will end the conflict in the Middle East and provide the Palestinians with an alternate homeland." He also said Israel deserves a special status in the Dutch government because it was fighting for "Jerusalem" in its name. "If Jerusalem falls into the hands of the Muslims, Athens and Rome will be next. Thus, Jerusalem is the main front protecting the West. It is not a conflict over territory but rather an ideological battle, between the mentality of the liberated West and the ideology of Islamic barbarism. There has been an independent Palestinian state since 1946, and it is the kingdom of Jordan." He called on the Dutch government to refer to Jordan as Palestine and move its embassy to Jerusalem.' Als je dit leest lijkt de partner van de heren Rutte en Verhagen zijn ogen te hebben gericht op een historische rol als die van ridder Roelant.